Ordet hønemor har for meg hatt ein ikkje berre udelt positiv klang. Ei menneskeleg hønemor er ei som tenderer mot å vera litt overbeskyttande overfor sine barn – har eg tenkt.
Ein sommardag i fjor fekk ordet plutseleg eit nytt innhald for meg. Vi hadde fått kyllingar, fem søte små. Dei gjekk i ein stor hønsegarde ute saman med mora. Eit par gonger hadde dei klart å koma seg ut av garden utan å finna vegen inn igjen. Eg trudde eg hadde funne hola der dei hadde kome seg ut og tetta dei igjen.
Ein morgon då min gode mann og høneentusiast kom ut for å sjå om kyllingane, fann han ingen. Det einaste han fann var ei opprørt hønemor som kakla vilt, og ein katt som stod utanfor. Me kunne berre gjetta kva som hadde skjedd – det var nok ikkje meir kyllingar igjen.
Katten sprang etter kvart vekk, og då skjedde noko fascinerande: Høna byrja å laga klukkelydar som me etter kvart forstod var lokkelydar eller faren over-lydar, for plutseleg høyrde vi piping frå kyllingar, først frå ein kant og deretter frå ein annan kant. Ikkje berre høyrde vi piping. Snart kom dei springande frå kvar sin kant.
For ei oppleving og for ei glede! Om høner kan bli glade, trur eg hønemor var ekstra glad den dagen.
Så lenge mora hadde laga varsellydar, hadde kyllingane gøymt seg rundt i gras og blomar og sete musestille – eller kanskje kan me kalla det kyllingstille. Men så snart mor byrja å laga andre lydar som viste at faren var over, kom dei springande.
Me hjelpte dei å finna vegen inn i hønegarden, og snart kunne dei krypa inn under mora sine venger.
For ei fin oppleving. Hønemor passa på. Hønemor varsla om fare, og kyllingane forstod korleis dei skulle oppføra seg. Om det ikkje var for hønemor sine varsellydar, hadde nok kyllingane fort vore kattemat. (Det skjedde dessverre med ein av dei nokre dagar seinare, men det er ei anna historie). Og når faren var over kalla ho dei til seg med sine faren-over-lydar.
Om det er slik det er å vera hønemor, så får ordet plutseleg ein positiv klang. Det er godt å vera ei mor som beskyttar barna sine mot farar, som lærer dei opp til korleis dei skal takla utfordringar og farar i livet, kva tid dei skal teia og sitja i ro, og kva tid dei skal tala og handla.
Etterkvart sluttar kyllingane å krypa under mor sine venger. Det er heller ikkje plass til dei der lenger. Dei er ikkje lenger avhengige av mor sine varselrop, fordi dei sjølv er lærte opp til å vara farer. Slik forlet også menneskebarna mor sine venger og flyttar ut or heimen. Dei står på eigne bein. Dei skal klarer seg sjølv.
I august i fjor køyrde vi dotter vår, son vår og svigerdotter vår til Tigerstaden der dei skulle studera. Nå kan eg ikkje leggja vengene mine over dei lenger. Då må eg berre håpa og tru at dei er rusta til å klara seg på eiga hand.
Å vera mor, handlar om gradvis å gje barna meir og meir ansvar og fridom. Vi kan ikkje beskytta dei mot alt som er vondt, eller overbeskytta dei. Då blir vi kanskje kalla for hønemor – utan at ordet berre har ein positiv klang lenger.
Eg håpar at eg har vore som ei hønemor på den gode måten, beskytta barna mine, men ikkje overbeskytta dei, gitt dei stadig meir ansvar og meir fridom, slik at dei er klare for livet med sine mange gleder og også nokre farar.